Pracuję w fabryce, mamy ustalane różne zmiany. Czy pracodawca może tak ustalić harmonogram, że muszę pracować w święto 1 maja?
Co do zasady, dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy.
Kodeks pracy przewidział jednak sytuacje, kiedy praca w takie dni będzie dozwolona. Wyjątki te określone są w art. 15110 Kodeksu pracy i dotyczą poniższych przypadków:
1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2) w ruchu ciągłym;
3) przy pracy zmianowej;
4) przy niezbędnych remontach;
5) w transporcie i w komunikacji;
6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
8) w rolnictwie i hodowli;
9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
a) (uchylona)
b) zakładach świadczących usługi dla ludności,
c) gastronomii,
d) zakładach hotelarskich,
e) jednostkach gospodarki komunalnej,
f) zakładach opieki zdrowotnej 5 i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
g) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
h) zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
11) przy wykonywaniu prac:
a) polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 1, są u niego dniami pracy,
b) zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.
Jeżeli więc rodzaj wykonywanej pracy znajduje się w przedstawionym katalogu, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy w niedzielę lub dni świąteczne, np. 1 lub 3 maja. W takim przypadku pracodawca obowiązany jest zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy:
1) w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli;
2) w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego.
Jeśli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę w terminie wskazanym powyżej, musi być on udzielony do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku takiej możliwości – pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w niedzielę.
Natomiast w przypadku braku możliwości wykorzystania dnia wolnego w zamian za pracę w święto w terminie określonym powyżej, za każdą godzinę pracy w święto należy pracownikowi wypłacić dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100%.
Podkreślenia jednak wymaga fakt, że pracownik wykonujący pracę w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Nie dotyczy to pracownika, który zatrudniony jest w systemie pracy weekendowej.