Jak podjąć pracę tymczasową?
Zatrudnianie pracowników tymczasowych
Praca tymczasowa jest jedną z form zatrudnienia, w ramach której można wykonywać pracę. Występują tutaj aż trzy podmioty: agencja pracy tymczasowej, pracodawca użytkownik oraz pracownik tymczasowy. Agencja pracy tymczasowej jest pracodawcą pracownika tymczasowego, którego, na podstawie zawartej umowy o pracę, kieruje do wykonywania pracy w innym podmiocie - u pracodawcy użytkownika. Agencja pracy tymczasowej wykonuje obowiązki pracodawcy związane z: zawarciem umowy, zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, wypłatą wynagrodzenia, odprowadzaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatki. Pracodawca użytkownik, na rzecz którego pracownik tymczasowy faktycznie wykonuje pracę, pełni nadzór nad jej wykonywaniem - wyznacza pracownikowi zadania i kontroluje ich realizację.
W ramach pracy tymczasowej można świadczyć prace:
- charakterze: sezonowym, okresowym, doraźnym lub
- których terminowe wykonanie przez pracowników zatrudnionych u pracodawcy użytkownika nie byłoby możliwe lub
- których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika.
Pracodawca użytkownik może korzystać z pracy tymczasowej tylko wówczas, gdy powierzane zadania spełniają określone kryteria, a więc mają m.in.: okresowy, sezonowy lub doraźny charakter. Jeśli tak nie jest, pracodawca użytkownik powinien zatrudniać pracowników na stałe, a nie korzystać z formy zatrudnienia tymczasowego. Praca tymczasowa jest ograniczona czasowo, co oznacza, że może być wykonywana jedynie przez czas określony w ustawie, czyli łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy lub okres nieprzekraczający 36 miesięcy w przypadku zastępstwa za nieobecnego pracownika pracodawcy użytkownika - na podstawie skierowania przez agencję zatrudnienia do danego pracodawcy użytkownika.
Od dnia 1 czerwca 2017 r. nie ma możliwości nieograniczonego wykonywania pracy u tego samego pracodawcy użytkownika, nawet przy zmianie agencji zatrudnienia.
W jednej firmie nie możesz jednocześnie pracować na podstawie zawartej z nią umowy o pracę i jako pracownik tymczasowy - na podstawie skierowania z agencji pracy tymczasowej.
Agencje pracy tymczasowej
Usługi agencji zatrudnienia pracy tymczasowej wymagają odrębnego certyfikatu! Agencje pracy tymczasowej działają na podstawie wpisu do rejestru agencji zatrudnienia (KRAZ), prowadzonego przez marszałka województwa, potwierdzonego właściwym certyfikatem. Są dwa rodzaje certyfikatów, z których jeden obejmuje usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego i poradnictwa zawodowego. Drugi wydawany jest wyłącznie w przypadku świadczenia usług pracy tymczasowej. Także zagraniczne podmioty prowadzące na terenie Rzeczypospolitej Polskiej usługi pracy tymczasowej muszą posiadać wpis do rejestru agencji zatrudnienia w Polsce.
Wykaz certyfikowanych agencji zatrudnienia, uprawnionych do świadczenia usług pracy tymczasowej, można znaleźć w Internecie pod adresem:
lub w wojewódzkim urzędzie pracy.
Aby uniknąć skierowania do pracy tymczasowej przez nielegalnego pośrednika, przed podpisaniem jakiejkolwiek umowy lub przed rozpoczęciem pracy tymczasowej upewnij się, czy agencja zatrudnienia, dla której chcesz rozpocząć pracę, figuruje w rejestrze. Uważnie czytaj dokumenty, ogłoszenia i oferty pracy. Legalne ogłoszenia, dotyczące wykonywania pracy tymczasowej, powinny zawierać numer wpisu do rejestru oraz zostać oznaczone jako oferta pracy tymczasowej.
Każda agencja pracy tymczasowej musi posiadać lokal, w którym świadczone są usługi pracy tymczasowej oraz zapewniona jest możliwość bezpośredniego kontaktu z przedstawicielami agencji.
Agencje pracy tymczasowej mogą zatrudniać pracowników tymczasowych na podstawie umowy o pracę na czas określony lub powierzać świadczenie pracy tymczasowej osobom niebędącym pracownikami takiej agencji - na podstawie umowy cywilnoprawnej. W stosunku do agencji pracy tymczasowej nie obowiązują limity umów na czas określony, co oznacza, że nie ma ograniczeń co do liczby umów, jakie można zawrzeć z taką agencją.
Forma zawarcia umowy
Przed zawarciem umowy o pracę pomiędzy agencją pracy tymczasowej a pracownikiem tymczasowym, agencja pracy tymczasowej uzgadnia na piśmie z pracodawcą użytkownikiem:
- rodzaj pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu;
- wymogi kwalifikacyjne konieczne do wykonywania pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu;
- przewidywany okres wykonywania pracy tymczasowej;
- wymiar czasu pracy pracownika tymczasowego;
- miejsca wykonywania pracy tymczasowej.
O uzgodnieniach w zakresie ustalonych warunków pracy agencja pracy tymczasowej zobowiązana jest zawiadomić na piśmie osobę, której ma być powierzona praca tymczasowa, jeszcze przed zawarciem umowy o pracę.
Obowiązkiem pracodawcy użytkownika jest poinformowanie agencji o wynagrodzeniu za pracę, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu oraz o wewnętrznych regulacjach dotyczących wynagradzania, obowiązujących u użytkownika (np. o treści regulaminu wynagradzania), warunkach wykonywania pracy tymczasowej w zakresie dotyczącym bhp oraz okolicznościach uniemożlwiających rozpoczęcie wykonywania pracy tymczasowej, tj. powierzeniu pracy tego samego rodzaju, co wykonywana przez pracownika pracodawcy użytkownika, z którym stosunek pracy ustał z przyczyn niedotyczących pracowników.
W celu zapewnienia przestrzegania przez agencję limitów wykonywania pracy tymczasowej na rzecz danego pracodawcy użytkownika osoba, której ma być powierzona praca tymczasowa, ma obowiązek (jeszcze przed zawarciem umowy) przedłożyć agencji pracy tymczasowej dokumenty, potwierdzające wykonywanie pracy u danego pracodawcy użytkownika. Należą do nich:
- świadectwa pracy lub inne dokumenty potwierdzające zatrudnienie na podstawie umowy o pracę;
- pisemne oświadczenie lub zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w ramach umowy cywilnoprawnej.
Treść umowy
Umowa o pracę zawarta między agencją pracy tymczasowej a pracownikiem tymczasowym powinna określać strony umowy i datę jej zawarcia. Ponadto powinna wskazywać pracodawcę użytkownika, ustalony okres wykonywania na jego rzecz pracy tymczasowej, a także warunki zatrudnienia pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika, w szczególności:
- rodzaj pracy, wymiar czasu pracy i miejsce wykonywania pracy tymczasowej;
- kwotę wynagrodzenia za pracę oraz termin i sposób wypłacania tego wynagrodzenia przez agencję pracy tymczasowej.
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, agencja pracy tymczasowej potwierdza pracownikowi tymczasowemu w formie pisemnej warunki zawartej umowy o pracę, nie później niż w drugim dniu wykonywania pracy tymczasowej.
Dane kontaktowe
Agencja ma obowiązek przekazać pracownikowi tymczasowemu - nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę - informacje umożliwiające bezpośredni kontakt z agencją:
- adres miejsca kontaktu,
- numer telefonu,
- adres poczty elektronicznej,
- dni i przedział godzinowy kontaktu.
Świadczenie pracy u pracodawcy użytkownika
W ciągu kolejnych 36 miesięcy agencja pracy tym-czasowej może skierować pracownika tymczasowego do wykonywania pracy na rzecz jednego pracodawcy użytkownika przez okres nie dłuższy łącznie niż 18 miesięcy. Pracodawca użytkownik może korzystać z pracy danego pracownika również tylko przez taki okres. Jeżeli pracownik tymczasowy jest skierowany do pracy w zastępstwie nieobecnego pracownika etatowego, okres wykonywania pracy nie może przekroczyć 36 miesięcy. Takie same limity zatrudnienia tymczasowego dotyczą zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych lub umów o pracę łączonych z cywilnoprawnymi (np. 6 miesięcy na podstawie umowy o pracę i 12 miesięcy na podstawie umowy zlecenia).
Uprawnienia i obowiązki pracodawcy użytkownika
W trakcie okresu skierowania pracodawca użytkownik korzysta z praw przysługujących pracodawcy w zakresie niezbędnym do organizowania pracy. W szczególności może on wydawać pracownikowi tymczasowemu wiążące polecenia, które dotyczą pracy, o ile nie są one niezgodne z przepisami lub z charakterem pracy.
W związku z korzystaniem z pracy pracownika tymczasowego, pracodawca użytkownik jest w szczególności zobowiązany do:
- zapewnienia pracownikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
- prowadzenia ewidencji czasu pracy;
- udostępnienia pracownikowi tymczasowemu urządzeń socjalnych na zasadach przewidzianych dla pracowników etatowych;
- dostarczenia pracownikowi tymczasowemu odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, zapewnienia napojów i posiłków profilaktycznych, przeprowadzenia szkolenia w zakresie bhp, ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, przeprowadzania ocen ryzyka zawodowego oraz informowania o tym ryzyku;
- wypełniania innych obowiązków dotyczących bhp, przejętych od agencji pracy tymczasowej oraz
- wypłacania należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową w zakresie ustalonym z agencją pracy tymczasowej.
Aby uniknąć przekroczenia dopuszczalnego okresu wykonywania pracy tymczasowej, pracodawca użytkownik jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji osób wykonujących pracę tymczasową, zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umów prawa cywilnego, zawierającej informację o dacie rozpoczęcia i dacie zakończenia takiej pracy. Ewidencję prowadzi się odrębnie dla każdej osoby.
Pracodawca użytkownik jest też obowiązany traktować pracowników tymczasowych, w zakresie warunków pracy i innych warunków zatrudnienia, nie mniej korzystnie niż pracowników zatrudnionych u niego na takim samym lub podobnym stanowisku pracy. Nie dotyczy to dostępu do szkoleń doskonalących dla pracowników tymczasowych wykonujących pracę na rzecz tego pracodawcy użytkownika krócej niż 6 tygodni.
Świadczenie pracy u pracodawcy użytkownika
Jeżeli jesteś pracownikiem tymczasowym, wobec którego pracodawca użytkownik naruszył zasadę równego traktowania - w zakresie warunków pracy i innych warunków zatrudnienia, możesz dochodzić od agencji pracy tymczasowej odszkodowania - w wysokości określonej w przepisach Kodeksu pracy.
Pracodawca użytkownik może zdecydować się na bezpośrednie zatrudnienie pracownika lub osób, wykonujących u niego pracę tymczasową. Obowiązkiem pracodawcy użytkownika jest informowanie pracowników tymczasowych o wolnych stanowiskach, na których zamierza zatrudnić pracowników. Ustalenia między agencją pracy tymczasowej a pracodawcą użytkownikiem, ingerujące w możliwość bezpośredniego podjęcia pracy u pracodawcy użytkownika, po zakończeniu wykonywania pracy tymczasowej, są nieważne.
Urlop wypoczynkowy
Pracownikowi tymczasowemu przysługują 2 dni urlopu wypoczynkowego za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji co najmniej jednego pracodawcy użytkownika. Obowiązek udzielenia urlopu w naturze dotyczy tylko sytuacji, w których okres wykonywania pracy na rzecz danego pracodawcy użytkownika obejmuje nie mniej niż 6 miesięcy. W takim przypadku pracodawca użytkownik uzgadnia z pracownikiem tymczasowym termin wykorzystania przysługującego mu urlopu. Część urlopu (nie więcej niż 4 dni) może być wykorzystana „na żądanie".
Gdy okres wykonywania pracy jest krótszy niż 6 miesięcy - o tym, jak będzie udzielony urlop, decyduje agencja pracy tymczasowej w porozumieniu z pracodawcą użytkownikiem. Urlopu wypoczynkowego udziela się w dni, które byłyby dla pracownika dniami pracy, gdyby nie korzystał z tego urlopu.
W razie niewykorzystania przez pracownika tym-czasowego urlopu wypoczynkowego agencja pracy tymczasowej wypłaca ekwiwalent. Agencja pracy tymczasowej nie ma obowiązku wypłacania ekwiwalentu za urlop, jeżeli agencja i pracownik tymczasowy uzgodnią wykorzystanie urlopu w trakcie kolejnej umowy zawartej z tą samą agencją, u tego samego pracodawcy użytkownika, zawartej bezpośrednio przed rozwiązaniem poprzedniej umowy z tą agencją.
Rozwiązywanie umów o pracę tymczasową
Umowa o pracę zawarta z pracownikiem tymczasowym rozwiązuje się z upływem terminu wskazanego w umowie. W umowie o pracę można przewidzieć możliwość wcześniejszego rozwiązania tej umowy przez każdą ze stron:
- za 3-dniowym wypowiedzeniem, gdy umowa o pracę została zawarta na nie dłużej niż 2 tygodnie lub
- za 1-tygodniowym wypowiedzeniem, gdy umowa o pracę została zawarta na dłużej niż 2 tygodnie.
Jeżeli pracodawca użytkownik chce zrezygnować z usług pracownika tymczasowego przed upływem okresu, na jaki była zawarta umowa, zobowiązany jest zawiadomić agencję pracy tymczasowej na piśmie o przewidywanym terminie zakończenia wykonywania pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego. Umowa o pracę z agencją pracy tymczasowej trwa do dnia rozwiązania umowy.
Ochrona pracownic tymczasowych w ciąży
Do pracownicy tymczasowej będącej w ciąży stosuje się art. 177 § 3 Kodeksu pracy, co oznacza, że umowa o pracę tymczasową, która uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu, pod warunkiem:
- zatrudnienia na podstawie umowy o pracę;
- posiadania 2-miesięcznego stażu w danej agencji.
Świadectwo pracy
Agencja pracy tymczasowej wydaje świadectwo pracy, dotyczące łącznego zakończonego okresu zatrudnienia w tej agencji, objętego kolejnymi umowami o pracę, nawiązanymi w okresie nie dłuższym niż 12 kolejnych miesięcy.
Osoby wykonujące pracę tymczasową na podstawie umów cywilnoprawnych powinny otrzymać od agencji pracy tymczasowej zaświadczenie, potwierdzające okres wykonywania pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego na rzecz danego pracodawcy użytkownika. Zaświadczenie powinno być wydane w dniu zakończenia wykonywania pracy tymczasowej na podstawie umowy cywilnoprawnej. Jeżeli z przyczyn obiektywnych wydanie zaświadczenia w tym terminie nie jest możliwe, agencja pracy tymczasowej, nie później niż w terminie 7 dni od dnia upływu tego terminu, przesyła albo doręcza zaświadczenie osobie, która wykonywała pracę tymczasową na podstawie umowy prawa cywilnego, lub osobie przez nią upoważnionej do odebrania takiego zaświadczenia.
Dochodzenie roszczeń
Naruszenia przepisów dotyczących zatrudnienia tymczasowego bada Państwowa Inspekcja Pracy. Jeżeli wiesz, że ktoś narusza prawa pracowników, złóż skargę do właściwego Okręgowego Inspektoratu Pracy. Adresy Okręgowych Inspektoratów Pracy znajdziesz na stronie www.pip.gov.pl.
Podstawy prawne:
- ustawa z dnia 9 lipca 2023 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1110);
- ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 735 ze zm.);
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 1465)