Służba bezpieczeństwa i higieny pracy

Czym jest i jakie funkcje pełni w zakładzie pracy służba bhp?

Zadania tej służby polegają m.in. na:

• wykonywaniu bieżącego nadzoru nad przestrzeganiem przepisów i zasad bhp na terenie zakładu pracy,
• bieżącym informowaniu pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,
• sporządzaniu okresowych analiz, dotyczących stanu bhp, zawierających propozycje wprowadzenia poprawy warunków pracy,
• współdziałaniu przy opracowywaniu planów modernizacyjnych poprzez opiniowanie projektów zmian uwzględniających bezpieczeństwo i higienę pracy,
• udziale w dochodzeniach powypadkowych mających na celu ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz zachorowań na choroby zawodowe,
• kontroli realizacji przez pracodawcę wniosków dotyczących poprawy stanu bhp,
• doradztwie w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bhp.

Kiedy i w jaki sposób pracodawca tworzy w zakładzie służbę bhp?

Forma organizacji i skład osobowy służby bhp zależny jest od liczby zatrudnionych w zakładzie pracy pracowników oraz zagrożeń i uciążliwości związanych z wykonywaną w tym zakładzie pracą. Jeśli w zakładzie pracy zatrudnionych jest:

• do 100 pracowników, to zadania związane z bhp można powierzyć pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (wykonującemu inne obowiązki zawodowe w tym zakładzie), w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy,
• od 100 do 600 pracowników, to należy utworzyć co najmniej jednoosobowe stanowisko bhp albo zatrudnić na takim stanowisku pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy,
• ponad 600 pracowników, to należy zatrudnić w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej jednego pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników.

Każdy pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bhp dla pracowników tej służby. Nie mogą oni także ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw z powodu wykonywania zadań tej służby bhp.

Kiedy pracodawca może sam pełnić zadania służby bhp?

Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

• zatrudnia do 10 pracowników albo
• zatrudnia do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Grupy działalności oraz kategorie ryzyka określa załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie zróżnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń i ich skutków.

Grupy ryzyka dla których rozporządzenie określa nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka to m.in.:

• produkcja odzieży;
• poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji;
• handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa samochodów;
• handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi;
• działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi;
• informacja i komunikacja;
• działalność finansowa i ubezpieczeniowa;
• działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;
• działalność profesjonalna, naukowa i techniczna;
• działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane;
• działalność detektywistyczna i ochroniarska;
• działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej;
• administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne;
• edukacja oraz działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją;
• pozostała działalność usługowa.

Co należy do podstawowych zadań służby bhp?

Do podstawowych zadań służby bhp należy m.in. (łącznie zadań jest 22 – wymienionych w § 2 rozporządzenia w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy):

• udział w opracowywaniu regulaminów pracy, instrukcji ogólnych i stanowiskowych, zarządzeń wewnętrznych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,
• opiniowanie szczegółowych instrukcji bhp na poszczególnych stanowiskach pracy,
• udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy,
• współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bhp oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników,
• współpraca z lekarzem sprawującym opiekę medyczną nad pracującymi oraz laboratoriami wykonującymi badania i pomiary środowiska pracy.

Jaki jest zakres kontroli warunków pracy prowadzonych przez służbę bhp?

Kontrola warunków pracy powinna w szczególności dotyczyć:

• organizacji procesów pracy i ich wpływu na warunki pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy,
• stanu technicznego pomieszczeń pracy, w tym urządzeń wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, odpylających i innych wpływających na warunki pracy,
• oświetlenia ogólnego w pomieszczeniach oraz oświetlenia na stanowiskach pracy;
• stanu pomieszczeń higieniczno-sanitarnych,
• stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, w tym spełniania wymagań dotyczących oceny zgodności, wyposażenia w osłony i inne środki zabezpieczające pracowników obsługujących maszyny i urządzenia,
• oceny ochrony pracowników przed działaniem materiałów i procesów technologicznych niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia,
• zaopatrzenia pracowników w odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy.

Jakie są uprawnienia służby bhp w razie stwierdzenia nieprawidłowości?

W razie stwierdzenia nieprawidłowości osoba wykonująca zadania służby bhp jest uprawniona do:

• niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,
• niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,
• niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób,
• wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób,
• występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bhp.

Jak należy organizować pracę komórkom służby bhp i jakich udzielać informacji?

Należy udostępnić służbie bhp oraz pracownikowi wykonującemu jej zadania, a także specjaliście spoza zakładu pracy, informacje mogące wywierać wpływ na bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia pracowników, by mogli oni prawidłowo realizować zadania służby bhp. Informacje te będą dotyczyły w szczególności:

1. stanu środowiska pracy, w tym wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
2. zastosowanych dotychczas środków, w tym technicznych i organizacyjnych, zapobiegających zagrożeniom zdrowia lub życia pracowników w odniesieniu do zakładu pracy i poszczególnych stanowisk pracy,
3. środków przewidzianych w razie potrzeby do udzielenia pierwszej pomocy, gaszenia pożaru i ewakuacji pracowników.