Główny Inspektor Pracy w Polsat News

O zmianie przepisów rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe oraz o pracodawcach, którzy w sposób szczególny dbają o bezpieczeństwo swoich pracowników, mówiła 22 listopada 2023 roku w telewizji Polsat News Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko.

Dostosowanie przepisów do wciąż zmieniającej się rzeczywistości zaowocowało w ostatnim czasie między innymi wprowadzeniem znaczącej korekty do pojęcia stanowiska pracy. Głównym powodem było upowszechnienie pracy zdalnej, pracy świadczonej poza siedzibą pracodawcy.

– Po 25 latach od momentu uchwalenia przepisów dotyczących stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe nastąpiła zmiana przepisów. 17 listopada 2023 roku weszły w życie przepisy będące w zgodzie ze zmianami technologicznymi, bowiem przez „stanowiska wyposażone w monitory ekranowe” rozumiemy także pracę przy laptopach – wyjaśniała szefowa Państwowej Inspekcji Pracy.

Nowe przepisy dotyczą tych stanowisk, przy których jest wykonywana praca przez co najmniej połowę dobowego czasy pracy, czyli średnio przez cztery godziny na dobę. Zmiany (szczegółowo omawiamy je poniżej) dotyczą nie tylko samego sprzętu komputerowego, ale także biurka, siedziska i innych elementów koniecznych do wykonywania pracy.

Zmianie uległy także przepisy dotyczące dofinansowania do zakupu okularów korekcyjnych zaleconych przez lekarza. Po raz pierwszy w przepisach pojawia się obowiązek dofinansowania także zakupu soczewek kontaktowych.

Co ważne, od momentu wejścia w życie omawianych przepisów pracodawcy mają sześć miesięcy na dostosowanie się do wprowadzonych zmian. Jednak, jak wyjaśniła Główny Inspektor Pracy, ten półroczny okres dotyczy tylko stanowisk pracy utworzonych przed 17 listopada 2023 roku. Jeżeli są to stanowiska nowe, to muszą być dostosowane do obowiązujących rozwiązań prawnych.

Druga część rozmowy toczyła się wokół konkursu organizowanego przez Państwową Inspekcję Pracy „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”, w którym nagradzani są przedsiębiorcy, zakłady pracy w sposób szczególny dbające o bezpieczeństwo pracowników. 22 listopada 2023 roku w salach Zamku Królewskiego w Warszawie zwycięzcy konkursu zostaną uhonorowani podczas wieczornej gali.

Podczas wieczornego spotkania Katarzyna Łażewska-Hrycko tradycyjnie już wręczy także Nagrody Głównego Inspektora Pracy im. Haliny Krahelskiej za osiągnięcia w zakresie ochrony pracy i ochrony zdrowia w środowisku pracy; nagrody Głównego Inspektora Pracy im. Romana Giedrojcia dla inspektorów pracy odznaczających się szczególnymi osiągnięciami w realizacji obowiązków służbowych w zakresie poprawy warunków pracy oraz w konkursie „Najaktywniejszy społeczny inspektor pracy”.

 

Szczegółowe omówienie zmiany przepisów rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:

17 listopada 2023 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe – Dz.U. poz. 2367).

Brzmienie rozporządzenia dostosowano do zmian technologicznych, które nastąpiły od czasu jego wydania, a zatem w ciągu 25 lat.

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• definicji stanowiska pracy, z której usunięto archaiczne określenia „stacja dyskietek” czy „trackball”. Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem przepisów przez pojęcie „stanowisko pracy” należy rozumieć przestrzeń pracy wraz z:

• wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika;
• krzesłem i stołem;
• opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem;

• doprecyzowania przepisu § 3 pkt 4 rozporządzenia poprzez wskazanie, że przepisów rozporządzenia nie stosuje się do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy (dotychczasowe brzmienie przepisu: „systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy”);
• w załączniku do rozporządzenia wskazano konkretne rozwiązania, jakie należy zastosować w przypadku stosowania na stanowisku pracy systemów przenośnych:

„W przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy stanowisko pracy powinno być wyposażone w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz”;

• zliberalizowania części przepisów, które szczegółowo określały wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe, zawartych w załączniku do rozporządzenia, m.in. dotyczących stosowanego sprzętu komputerowego czy mebli (zrezygnowano ze wskazywania konkretnego zakresu regulacji mebli czy zapewnienia konkretnego poziomu wilgotności względnej w pomieszczeniu);
• w odniesieniu do krzesła wskazano dodatkowy wymóg zapewnienia „regulowanych podłokietników” (do tej pory wymagane były podłokietniki, bez konieczności zapewnienia możliwości ich regulacji);
• uchylenia pkt 3 w § 2, zawierającego definicję systemu komputerowego;
• § 8 ust. 2 rozporządzenia – przepis uzupełniono o obowiązek zapewnienia pracownikowi nie tylko okularów, lecz również szkieł kontaktowych korygujących wzrok:

„Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.”

Nowe przepisy nakładają na pracodawców obowiązek dostosowania w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe utworzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w tym rozporządzeniu.

W związku ze zmianami pracodawcy powinni zweryfikować poszczególne stanowiska pracy w swoich zakładach pracy, w celu dostosowania ich do nowych wymagań (warto pamiętać także o stanowiskach pracy zdalnej), natomiast stanowiska utworzone po wejściu w życie zmian od początku powinny spełniać już nowe wymagania.

W wielu przypadkach aktualizacji będą wymagały także regulacje wewnątrzzakładowe (np. regulacje związane z zapewnieniem pracownikom okularów należy uzupełnić o zapisy dotyczące szkieł kontaktowych) oraz zapisy porozumienia, regulaminu lub poleceń wydanych przez pracodawcę dotyczących pracy zdalnej, a także przekazywane pracownikom informacje zawierające zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej.

 

Najważniejsze informacje o nagrodach i konkursach Państwowej Inspekcji Pracy

Konkurs „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”

Cel konkursu

Promowanie pracodawców, którzy zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, a także wzorowo przestrzegają przepisów prawa pracy oraz dotyczących legalności zatrudnienia.

Zasady nagradzania

Decyzję o przyznaniu nagrody honorowej w formie statuetki Mecum Tutissimus Ibis podejmuje Główny Inspektor Pracy na wniosek kapituły konkursu, w której obok jurorów Państwowej Inspekcji Pracy zasiadają przedstawiciele największych reprezentatywnych centrali związków zawodowych.

Ze względu na zróżnicowanie zakładów pod względem wielkości zatrudnienia, charakteru produkcji i skali problemów związanych z ochroną pracy pracodawcy są oceniani w trzech kategoriach, w zależności od liczby pracujących – do 49, od 50 do 249 i powyżej 249 pracowników.

 

Nagroda Głównego Inspektora Pracy im. Haliny Krahelskiej

Nagroda przyznawana jest przez Głównego Inspektora Pracy za wybitne osiągnięcia w dziedzinie: nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, prewencji zagrożeń zawodowych, wynalazczości, projektowania bezpiecznych technik i technologii, a także popularyzacji ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i prawa pracy.

Celem nagrody jest wyróżnianie i promowanie osiągnięć w zakresie ochrony pracy i zdrowia w środowisku pracy.

Halina Krahelska

Urodziła się w 1886 r. w Odessie. Za nielegalną działalność zesłana na Syberię w latach 1912-1917. Po przyjeździe do Polski od roku 1919 w inspekcji pracy, zajmowała się głównie problematyką ochrony zdrowia kobiet i pracowników młodocianych. W latach 1927-1931 była zastępcą głównego inspektora pracy. Podczas II wojny światowej działała w Wojskowym Biurze Komendy Głównej AK. Zmarła w obozie koncentracyjnym Ravensbrück w 1945 r. Halina Krahelska była autorką wielu opracowań dotyczących ochrony pracy. Tuż przed śmiercią napisała „Wytyczne w sprawie organizacji Inspekcji Pracy w Polsce Niepodległej po II-giej Wojnie Światowej”.)

Konkurs „Najaktywniejszy społeczny inspektor pracy”

Cel

Celem konkursu „Najaktywniejszy społeczny inspektor pracy” jest promowanie działalności społecznych inspektorów pracy, którzy realizując swoje ustawowe zadania, skutecznie wpływają na poprawę stanu bezpieczeństwa pracy w zakładach i ochronę uprawnień pracowniczych.

Etapy

Od 2019 roku konkurs przebiega w dwóch etapach: wojewódzkim i krajowym. Mogą w nim uczestniczyć zakładowi, oddziałowi i grupowi społeczni inspektorzy pracy, zgłoszeni przez organizacje związkowe.

Przebieg konkursu

Oceny uczestników dokonują zespoły eksperckie, w skład których wchodzą przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy oraz reprezentatywnych central związkowych – Forum Związków Zawodowych, Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” i Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Wojewódzkie komisje konkursowe w 16 okręgowych inspektoratach pracy oceniają działalność zgłoszonych kandydatów i wskazują maksymalnie po trzech laureatów, którzy uzyskują kwalifikację do etapu krajowego. Na szczeblu centralnym kapituła powołana przez Głównego Inspektora Pracy weryfikuje oraz opiniuje nadesłane z okręgów dokumentacje i wnioski. Główny Inspektor Pracy, na wniosek kapituły, przyznaje wyróżnienia 16 społecznym inspektorom pracy, spośród których wyłanianych jest trzech, uhonorowanych nagrodami głównymi.

Nagroda Głównego Inspektora Pracy im. Romana Giedrojcia

Nagroda została ustanowiona w 2017 roku dla uczczenia pamięci zmarłego w tym samym roku Głównego Inspektora Pracy, który od początku swojej działalności zawodowej podkreślał znaczenie rzetelności wykonywania zadań powierzonych PIP.

Roman Giedrojć

Absolwent Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie i Akademii Rolniczej w Lublinie. W 1986 r. został inspektorem pracy. Przez wiele lat kierował słupskim od­działem Okręgowego Inspektoratu Pracy w Koszalinie. W latach 2006-2008 zaj­mował stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Pracy. Był posłem na Sejm RP III kadencji. Od 1998 r. do 2001 r. pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Ochro­ny Pracy. W 2014 r. został wybrany radnym Sejmiku Województwa Pomorskiego. Był również wykładowcą z zakresu prawa pracy na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w Społecznej Akademii Nauk w Łodzi oraz w Wyższej Hanzeatyckiej Szkole Zarządzania w Słupsku. Powołany w dniu 4 lutego 2016 r. przez Marszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskie­go na stanowisko Głównego Inspektora Pracy.

Nagrodę mogą otrzymać inspektorzy pracy, którzy odznaczają się szczególnymi osiągnię­ciami w realizacji obowiązków służbowych w zakresie poprawy warunków pracy, populary­zacji prawa pracy i ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa pracy, a także wykazują się sku­tecznością i determinacją w egzekwowaniu przestrzegania przepisów prawa pracy. Jest ona przyznawana przez Głównego Inspektora Pracy z własnej inicjatywy, na wniosek okrę­gowego inspektora pracy bądź ogólnokrajowej organizacji związkowej działającej w PIP.