Wyzwaniem dla pracodawców w zapewnieniu niemal 170 milionom pracowników w państwach Unii Europejskiej właściwego poziomu bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia i życia są zagrożenia stwarzane przez substancje chemiczne i ich mieszaniny – mówiła Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko podczas obrad Rady Ochrony Pracy.
W trybie zdalnym odbyło się 6 lutego 2024 roku kolejne posiedzenie Rady Ochrony Pracy pod przewodnictwem Janusza Śniadka. Państwową Inspekcję Pracy na posiedzeniu reprezentowali: Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko, zastępca Głównego Inspektora Pracy Jarosław Leśniewski oraz dyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli Jakub Chojnicki.
W pierwszej części obrad uczestnicy przyjęli stanowisko Rady Ochrony Pracy „Ochrona zdrowia i zapewnienie bezpiecznych warunków pracy osobom samozatrudniającym się”.
Część drugą spotkania wypełniły trzy prezentacje. Pierwsza zatytułowana „Substancje reprotoksyczne w środowisku pracy w świetle przepisów prawnych” została przygotowana przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy. Wystąpienie „Substancje reprotoksyczne – nowe wyzwania w środowisku pracy” opracowano w Instytucie Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Swoistym zwieńczeniem i podsumowaniem stała się prezentacja Państwowej Inspekcji Pracy „Wyniki działań kontrolnych prowadzonych przez PIP w świetle strategii kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy”.
W słowie wprowadzającym Katarzyna Łażewska-Hrycko podkreśliła, że substancje chemiczne i ich mieszaniny, klasyfikowane jako stwarzające zagrożenie, są niebezpieczne dla zdrowia i mogą być przyczyną różnorodnych dolegliwości, chorób nowotworowych i zawodowych.
Według Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) szacuje się, że nowotwory stanowią aż 53% przyczyn wszystkich zgonów związanych z pracą w UE i innych krajach rozwiniętych. Skalę problemu potwierdzają dane zamieszczone w Krajowym Rejestrze Nowotworów, wskazując, że nowotwory złośliwe stanowią narastający problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny w Polsce. Obecnie ponad 1,17 mln Polaków żyje z chorobą nowotworową. Nowotwory są drugą w kolejności przyczyną zgonów w Polsce (po chorobach układu krążenia), odpowiadają za około jedną czwartą z nich.
– Planując zadania kontrolno-nadzorcze, Państwowa Inspekcja Pracy uwzględnia aktualne problemy w obszarze zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, śledzi zmiany przepisów w tym zakresie, także unijne dyrektywy, oraz analizuje dane statystyczne dotyczące osób pracujących w warunkach zagrożenia czynnikami środowiska pracy. Wynikiem tych działań jest przyjęcie przez Państwową Inspekcję Pracy (jako jeden z trzech kluczowych priorytetów w działalności urzędu na lata 2022-2024) strategii kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy, obejmującej działania kontrolno-nadzorcze PIP w obszarze szeroko rozumianego bezpieczeństwa chemicznego przy produkcji, stosowaniu oraz magazynowaniu substancji i mieszanin chemicznych w różnych sektorach działalności gospodarczej – mówiła szefowa PIP.
Więcej na temat tej strategii, wyników działań kontrolnych i wynikających z tego problemów mówił dyrektor Jakub Chojnicki. Obszerny materiał przygotowany przez PIP oraz analiza wyników kontroli wskazuje na potrzebę:
- nowelizacji ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, polegającej na dodaniu organu Transportowego Dozoru Technicznego jako właściwego do prowadzenia kontroli/postępowań wprowadzonych do obrotu wyrobów pirotechnicznych do pojazdów zamiast Państwowej Inspekcji Pracy;
- nowelizacji rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 6 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych.
Wyniki przeprowadzonych kontroli potwierdziły również zgłaszaną wcześniej przez Głównego Inspektora Pracy potrzebę nowelizacji niżej wymienionych rozporządzeń:
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy;
- rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej;
- rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 czerwca 1996 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej.
Kontrole przeprowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy w latach 2022 i 2023 w obszarze zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy oraz wydawane w ich wyniku środki prawne, w tym decyzje administracyjne, zapewniają większy poziom bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, jednocześnie – także dzięki prowadzonemu poradnictwu – przyczyniają się do budowania świadomości zagrożeń i poznawania skutecznych sposobów ochrony przed nimi. Kontrole zaplanowane na 2024 rok będą dotyczyć sprawdzenia wypełniania przez pracodawców obowiązków nałożonych przez unijne rozporządzenia dotyczące chemikaliów, tj. REACH i CLP.
