Rejestry prowadzone w Okręgowym Inspektoracie Pracy oraz obowiązki dla podmiotów kontrolowanych wynikające z tych rejestrów:
Obowiązki w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy
Zgłoszenia informacji o czynnikach i procesach rakotwórczych lub mutagennych
Każdy pracodawca ma obowiązek składać pisemną informację o substancjach, mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, które występują w jego zakładzie pracy.
Informacja ta powinna mieć ściśle określoną formę (załącznik do pobrania). Powinna ona być przekazana do właściwego miejscowo okręgowego inspektora pracy (oraz państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego):
- corocznie do dnia 15 stycznia za poprzedni rok,
- niezwłocznie w przypadku pracodawcy rozpoczynającego działalność.
Podstawa prawna:
Do pobrania:
Zawiadomienia o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych, wymaganych przepisami dotyczącymi bhp podczas wykonywania robót budowlanych (w tym zgłoszenie robót azbestowych)
Na inwestorach bądź wykonawcach robót budowanych ciążą pewne obowiązki natury informacyjnej względem Państwowej Inspekcji Pracy.
Inwestor zamierzający przystąpić do rozpoczęcia robót budowlanych zobowiązany jest do zawiadomienia (załącznik do pobrania) właściwego inspektora pracy o zamiarze ich rozpoczęcia, na 7 dni przed rozpoczęciem budowy lub rozbiórki.
Obowiązek ten dotyczy jednak wyłącznie tych robót budowlanych (budowy lub rozbiórki), których czas trwania przewiduje się na okres dłużej niż 30 dni roboczych przy jednoczesnym zatrudnieniu co najmniej 20 osób albo tych, których planowany zakres robót przekracza 500 osobodni.
Podstawa prawna:
Do pobrania:
Wykonawca prac polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest z miejsca, obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej, a także z terenu prac obowiązany jest do zgłoszenia zamiaru przeprowadzenia tych prac właściwemu organowi nadzoru budowlanego, właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy oraz właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu, w terminie co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem prac. Zgłoszenie to powinno zawierać w szczególności:
- rodzaj lub nazwę wyrobów zawierających azbest według grup wyrobów określonych w odrębnych przepisach,
- termin rozpoczęcia i planowanego zakończenia prac,
- adres obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej,
- kopię aktualnej oceny stanu wyrobów zawierających azbest,
- określenie liczby pracowników, którzy przebywać będą w kontakcie z azbestem,
- obowiązanie wykonawcy prac do przedłożenia nowego zgłoszenia w przypadku zmiany warunków prowadzenia robót.
Podstawa prawna:
Zgłoszenia o podejrzeniu choroby zawodowej
Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić (załącznik do pobrania) właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy (oraz właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu) każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.
Właściwość ustala się według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tym miejscu, a w przypadku braku takiej możliwości - według miejsca, na terenie którego było ostatnie narażenie zawodowe.
Podstawa prawna:
art. 235 § 1, art. 283 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy
§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych
Do pobrania:
Wydawanie decyzji dla zakładów ubiegających się o nadanie statusu zakładu pracy chronionej
Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej dla podmiotu zlokalizowanego w danym województwie wydaje właściwy wojewoda.
Podmiot ubiegający się o nadanie statusu zakładu pracy chronionej w pierwszej kolejności powinien wystąpić z wnioskiem do właściwego miejscowo okręgowego inspektoratu pracy w celu uzyskania decyzji inspektora pracy. Należy wskazać, iż nie ma ustalonego wzoru wniosku. Ważne, aby z jego treści wynikała potrzeba uzyskania opinii inspektora pracy w sprawie.
W terminie 30 dni od wpłynięcia wniosku przeprowadzana jest kontrola, a po jej zakończeniu wydawana decyzja. W decyzji tej ustala się czy obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy odpowiadają przepisom i zasadom bhp oraz czy uwzględniają one potrzeby osób z niepełnosprawnościami w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz czy są spełnione wymagania dostępności do nich.
Kontrola obejmuje jedynie pomieszczenia będące w użytkowaniu zakładu pracy, czyli te które faktycznie wykorzystuje się do prowadzenia własnej działalności lub w związku z własną działalnością, w szczególności obiekty i pomieszczenia własne, użytkowane na podstawie najmu, dzierżawy, użyczenia. Podczas kontroli inspektor pracy sprawdza czy użytkowane obiekty posiadają decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie oraz czy prowadzona działalność jest zgodna z pozwoleniem (czy nie nastąpiła zmiana sposobu użytkowania) – w szczególności odnosi się to do obiektów nowo wybudowanych, rozbudowanych, przebudowanych, modernizowanych lub adaptowanych, dla których wymagane jest pozwolenie na budowę, a następnie pozwolenie na użytkowanie lub brak sprzeciwu organu (przy zgłoszeniu zmiany sposobu użytkowania).
Podobna procedura obowiązuje, gdy pracodawca posiadający już status zakładu pracy chronionej rozszerza działalność na inne obiekty i pomieszczenia. W przypadku rozszerzenia działalności na obiekty i pomieszczenia pracy znajdujące się na terenie innego województwa wniosek o przeprowadzenie kontroli składa się do właściwego miejscowo okręgowego inspektoratu pracy.
Uzyskaną w wyniku kontroli decyzję przedkłada się odpowiednim organom wojewody.
Od przedstawionej wyżej procedury istnieje wyjątek, który dotyczy pracodawców, ubiegających się o nadanie statusu zakładu pracy chronionej zatrudniających osoby z niepełnosprawnością w dozorze i ochronie mienia. W stosunku do takich osób inspektor pracy ustala jedynie czy obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy odpowiadają przepisom i zasadom bhp bez sprawdzenia czy uwzględniają potrzeby osób z niepełnosprawnościami – pozostała procedura pozostaje bez zmian.
Podstawa prawna:
Wydawanie decyzji dla zakładów ubiegających się o status zakładu aktywności zawodowej
Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej dla podmiotu zwanego „organizatorem”, po spełnieniu warunków określonych w art. 29 ustawy z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wydaje właściwy wojewoda.
Po utworzeniu zakładu, organizator składa do właściwego miejscowo okręgowego inspektoratu pracy wniosek (bez ustalonego wzoru) o stwierdzenie czy obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy odpowiadają przepisom i zasadom bhp oraz czy uwzględniają one potrzeby osób z niepełnosprawnościami w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz czy są spełnione wymagania dostępności do nich.
W dalszej części obowiązuje procedura podobnie jak w przypadku ubiegania się o status zakładu pracy chronionej - w terminie 30 dni od wpłynięcia wniosku inspektor pracy przeprowadza kontrolę i na podstawie jej wyników wydaje decyzję o spełnieniu (lub niespełnieniu) wymagań.
Podstawa prawna:
Wydawanie opinii w sprawach odstępstw od zagłębienia stałych stanowisk pracy poniżej poziomu otaczającego terenu
Pracodawca zobowiązany jest do zorganizowania pomieszczenia stałej pracy (czyli takiego, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny), które zlokalizowane jest powyżej poziomu otaczającego terenu.
Istnieją jednak pewne odstępstwa od powyższych wymagań, albowiem jeżeli wymaga tego rodzaj produkcji (np. w chłodniach, rozlewniach win itp.), a także w pomieszczeniach pracy w: garażach, kotłowniach i warsztatach podręcznych, pomieszczeniach handlowych, usługowych i gastronomicznych w ulicznych przejściach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i hotelach oraz w obiektach zabytkowych, możliwe jest zorganizowanie pomieszczenia stałej pracy poniżej poziomu otaczającego terenu. Warunkiem jest w takich przypadkach zachowanie wymagań przepisów techniczno-budowlanych i uzyskanie przez pracodawcę zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy (pomieszczenia stałej pracy mogą znajdować się również w suterenach lub piwnicach, pod warunkiem zapewnienia oświetlenia dziennego i uzyskania stosownej zgody, o której mowa powyżej).
Okręgowy inspektor pracy po zapoznaniu się ze sprawą zajmuje stanowisko w formie postanowienia, w którym wyraża opinię pozytywną lub negatywną, przy czym może również stwierdzić brak podstaw do prowadzenia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody na odstępstwo.
O zajętym stanowisku okręgowy inspektor pracy informuje inspektora sanitarnego oraz podmiot, który ubiegał się o odstępstwo.
Podstawa prawna:
Wydawanie opinii dotyczących odstępstw od oświetlenia światłem dziennym stałych stanowisk pracy
W pomieszczeniach stałej pracy (tj. w pomieszczeniach, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny) należy zapewnić oświetlenie dzienne.
Jeżeli jest to jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, pracodawca na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego powinien uzyskać zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.
Aby uzyskać taka zgodę, pracodawca zobowiązany jest złożyć wniosek o wyrażenie zgody na odstępstwo do właściwego państwowego inspektora sanitarnego.
Okręgowy inspektor pracy po zapoznaniu się ze sprawą zajmuje stanowisko w formie postanowienia, w którym wyraża opinię pozytywną lub negatywną, przy czym może również stwierdzić brak podstaw do prowadzenia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody na odstępstwo.
O zajętym stanowisku okręgowy inspektor pracy informuje inspektora sanitarnego oraz podmiot, który ubiegał się o odstępstwo.
Podstawa prawna:
Dopuszczanie statków do eksploatacji oraz wydawanie opinii dotyczących spełniania przez statek wymagań bhp
Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi postępowania w sprawie dopuszczenia statku do eksploatacji pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy. Postępowanie to wszczynane jest na wniosek armatora statku żeglugi śródlądowej, złożony zgodnie z właściwością terytorialną danego okręgowego inspektoratu pracy. Armator musi uzyskać orzeczenie w sprawie dopuszczenia statku do eksploatacji pod względem bhp.
Wydanie orzeczenia poprzedzone jest kontrolą. Inspektor pracy przeprowadza kontrolę statku, a następnie wydaje niezwłocznie, jednak nie później, niż w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia przez armatora wniosku, orzeczenie w sprawie dopuszczenia statku do eksploatacji pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy. O nierozpatrzeniu wniosku w tym terminie, niezależnie od przyczyny zwłoki, inspektor pracy zobowiązany jest zawiadomić wnioskodawcę podając przyczynę zwłoki oraz określając nowy termin załatwienia sprawy.
Jeżeli inspektor pracy wydał orzeczenie o niedopuszczeniu statku do eksploatacji, powtórną kontrolę przeprowadza się na odrębny wniosek armatora i po uzyskaniu oświadczenia armatora o usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości.
Podstawa prawna:
Zatwierdzanie wykazów prac lekkich pracowników młodocianych
Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu prac lekkich.
Praca lekka to taka, która:
- nie powoduje zagrożenia dla zdrowia, życia i rozwoju psychofizycznego młodocianego;
- nie utrudnia młodocianemu utrudniania wypełniania obowiązku szkolnego;
- niekoniecznie jest pracą sezonową lub dorywczą;
- może mieć charakter całoroczny;
- nie figuruje w wykazie prac wzbronionych młodocianym.
Ponadto pracodawca jest zobowiązany zamieścić wykaz prac lekkich w regulaminie pracy lub innym akcie, jeżeli nie jest on obowiązany do jego wydania oraz zapoznać młodocianego z tym wykazem przed rozpoczęciem pracy.
Pracodawca jest również zobowiązany do ustalenia wymiaru i rozkładu czasu pracy młodocianego, a przed nawiązaniem stosunku pracy uzyskać od młodocianego oświadczenie o zatrudnieniu albo niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.
Przykłady prac lekkich to: zbieranie owoców (ograniczenie dźwigania ciężarów), przenoszenie dokumentacji i sprzętu biurowego (ograniczenie dźwigania ciężarów), pomocnicze prace biurowe, np. jako goniec, prace porządkowe wokół budynków itp.